آموزش گام به گام خلاقیت به کودکان اول دبستان

مهر سال ۸۰ روزی که کلاس آموزش نقاشی به کودکان اول دبستان  شروع شد را فراموش نمیکنم. همان ابتدای سال به ذهنم رسیده بود که امسال برای بچه ها متفاوت تر از هر سالی باشد. به همین خاطر یک طرح درس جامع به نام کلاس نقاشی خلاقانه بدون وسیله  با تمام جزئیات نوشتم هر جلسه روی برگه ای ثبت کردم و نتیجه آخر سال شد آزمون نقاشی کودکان بدون وسیله .

شاید تعجب کنید و بگوئید مگر میشود بدون وسیله نقاشی کشید. شاید باورش سخت باشد ولی بچه های کلاس اول من این کار را به راحتی در پایان سال انجام دادند یعنی نقاشی بدون هیچ وسیله ای و تنها با یک کاغذ سفید. قرار شد بچه ها از هیچ وسیله ای که به صورت متداول بود استفاده نکنند مثلا مداد- مدادرنگی – آبرنگ – گواش – ماژیک- پاستل و… )

بچه های کلاس من نگران نبودند چون آنها در طول سال مسیری را با من طی کرده بودند که الان با خیال راحت میتوانستند از پس این نقاشی و خلاقیت برآیند. من در ادامه به صورت کلی روند یک سال را برای شما شرح خواهم داد تا بدانید چطور بچه های کلاس اول دبستان  ضمن اینکه به هنر و نقاشی علاقه شدیدی پیدا کرده بودند این آزمون نقاشی بدون وسیله را انجام دادند.

مسیر خلاقیت باید سپری شود آن هم گام به گام

با کودکان کلاس اول آماده بودیم تا سال تحصیلی راشروع کنیم. اولین جلسه من با آنها بعد از آشنایی این بود که هر کسی هر چه را دوست دارد بکشد و رنگ بزند من نمیخواستم کلیشه ای کار کنم. ولی چاره ای نبود چون برای شیوه نامه ای که نوشته بود لازم بود سطح کار بچه ها را بدانم. در همان جلسه اول لازم بودن هنگام نقاشی کشیدن بچه ها یک بررسی دقیق داشته باشم از این رو  چند سوال تخصصی و روانشناسی از آنها به صورت ساده میکردم که  ذهنیت و علایق آنها را به دست بیاورم .

بعد از جلسه اول  مسیر نقاشی و هنر را برای کودکان بر سه اصل بنا کردم اول بازی دوم تفکر و تغییر و سوم خلاقیت من در طول سال تا آنجایی که ممکن بود محدودیتهایی در نقاشی اعمال میکردم البته به صورتی که بچه ها اذیت نشوند منظور من از محدودیت این است که بچه ها عادت کنند به اینکه نگاه ساده و بی تکلفی نسبت به نقاشی داشته باشند و برای این منظور ساختاری را در شیوه نامه آموزشی خودم در نظر گرفتم.

محدویت با محوریت نقاشی کشیدن ساده

بچه ها در نقاشی عادت کرده اند تا از وسایل و امکانات زیاد استفاده کنند مثلا ۱۲یا ۲۴ رنگ را در مقابل خود قرار میدهند و بعد موضوعی را با توجه به این رنگها میکشند وقتی قرار شود بجایی ۱۲ رنگ فقط از ۴ رنگ استفاده کنندآن وقت ذهن آنها درگیر میشود. آنها سعی میکنند موضوعی را انتخاب کنند که از ۴ رنگ مورد نظر در آن باشد این محدود کردن گاهی نتیجه بسیار جالب خواهد داشت چون یکی از اهداف من تفکر و تغییر بود.

در کاردستی از دور ریختنی ها استفاده کردم ازوسایل اضافی برای تزئین نقاشی و فضای کلاس و در نمایش روی بیان و حالت های خاصی که کودکان می بایست بدون کلام با اشاره و یا کمترین بیان نمایش را اجرا میکردند من اعتقاد دارم که کودکان در این شرایط بیشتر از گذشته میتوانند تفکر و خلاقیت داشته باشند ولی توجه کنید تمام موارد من با ساختار ذهنی و کاری که انجام میدادم هماهنگ بود. من هیچ وقت به بچه ها سخت نمیگرفتم و سعی میکرد از بازی به هنر و نقاشی برسم این روند در همه کارهای هنری بچه ها به نوعی رعایت شد.

  در سفالگری بعد از آشنایی بچه ها با گل سفال و ساخت فرمها و شکلهای ساده مبحث تلفیق در سفال را با کودکان کار کردم یعنی در سفال از وسایل دیگر هم استفاده می کردند .از سنگ های رنگی از دکمه و … نمایش خلاق من در مدرسه بسیار طرف دار داشت چون بچه ها قادر نبودند متن نمایش بخوانند آنها از دیالوگ هایی که خودشان میگفتند به نمایش میرسیدند گفته های خودشان را آنقدر تکرار میکردند تا حفظ شوند روش کار هم به این صورت بود که بچه ها بعد از چند تمرین در قالب بازی یک موضوع مطرح میشود و بعد بر مبنای آن موضوع نقش ها بچه ها مشخص میشود و بعد به مرور ساختار نمایش شکل می گرفت و دیالوگ های گفته میشود .

لباس نمایش خلاق را خودشان درست میکردند و تمام نمایش بر پایه فعالیت های بچه ها انجام می شود. هماهنگی  را خودشان انجام میداند. زمان بندی را به آنها یاد داده بودم و اکثر بچه ها روی زمان و زمانبندی در همه کارها حساس شده بودند. واین رویکرد ادامه داشت تا اینکه به آخر سال نزدیک شدیم حال از بچه ها میخواستم یک آزمون خلاقیت بگیرم از این رو بچه ها بعد از شنیدن موضوع نقاشی اصلا تعجب نکردند و حتی بعضی از بچه ها با شنیدن جریان خاص نقاشی خوشحال هم شدند .

نقاشی خلاقانه بدون وسیله در مدرسه

همه بچه ها آزاد بود در کلاس یا در حیاط کار خودشان را انجام دهند به همین خاطر همه بچه ها با یک برگ کاغذ سفید معمولی و بدون وسیله در حیاط به گشتن و تفکر کردن پرداختند این گشتن و تفکر کردن در حیاط را بچه ها بارها در موضوعات مختلف انجام داده بودند مثلا یکبار به بچه ها گفتم در حیاط بگردید و هر چیزی که فکر میکنید میتواند جالب باشد در کاردستی و نقاشی از آن میشود استفاده کرد را پیذا کنید و با خودتان به کلاس بیاورید. 

بچه ها در حیاط مشغول شد و نتیجه کار بعد از یک ساعت مواردی بود که در زیر برای شما چند نمونه جالب آنرا ذکر میکنم تا شما بدانید آزمون نقاشی کودکان بدون وسیله میتواند چه کارهای بدیع و خیره کننده ای داشته باشد 

نمونه نقاشی های بچه ها بدون وسیله

• چند تا از بچه ها از گل استفاده کرده بودندبه این صورت که کمی آب روی خاک داخل باغچه ریخته بودند و با انگشت گل درست کرده بودند و بعد  نقاشی تنه درختان را با انگشت خودشان که به گل آغشته بود کشیده بودند و با مالیدن برگ درختان روی نقاشی خود چمن و سبزی درختان را به وجود آورده بودند.
• دو تا از بچه ها با کمک یک چیز نوک تیز و با سوراخ کردن نقاشی خودشان را به وجود آورده بودند . تکنیک نقاشی با سوراخ کردن را حتما بخوانید
• چند تا از بچه ها از پوست درختان استفاده کرده بودند و یکی از بچه ها یک کار جالب انجام داده بود او مرا صدا زد تا نقاشیش را ببینم او در زمین شنی کنار حیاط روی ماسه ها با انگشت یک دریا با قایق کشیده بود و بعد کاغذ را با دست بریده بود به عنوان بادبان روی قایق گذاشته بود .
• من دیدم کار و ذهن  کودک خیلی خوب موضوع را درک کرده بود به همین خاطر برای اینکه بدانم خلاقیت او و تفکرش تا چه اندازه رشد پیدا کرده به او گفتم کار تو بسیار خوبه ولی من که نمیتوان این زمین شنی را به نمایشگاه ببرم الان باید چکار کنیم ؟و او بدون اینکه مکس کند گفت :آقا کاری نداره ازش عکس میگیریم .
• من دیدم درسته میگه بعد یه مرحله دیگه از تست خودمو انجام دادم و آن هم این بود که پرسیدم: خوب وقتی عکس بگیریم و اون عکس دیگه نقاشی نیست .بچه با نگاه با شوق گفت آقا شما گفتید عکس از نقاشی عکس بحساب نمیاد و نقاشی حساب میشه … و او باز درست جواب داد . این موضوع که عکس از نقاشی، نقاشی است نه عکس را بعد در این سایت برایتان شرح خواهم داد  .

نتیجه کار در پایان آزمون

تقریبا از ۳۰ دانش آموز ۲۸ نفر کار خودشان را کامل کرده بودند و من از نتیجه آن راضی بودم و خود بچه ها هم از کارشان لذت بردند این آزمون نتیجه ای که برای بچه ها به دنبال داشت این بود که متکی به وسیله نباشند و فقط باید در هنر و نقاشی خلاقیت داشته باشند و من از اینکه بچه های کلاس اول دبستان توانستند یک کار خلاقانه و بدون اشاره من انجام دهند خوشحال بودم.

نتیجه گیری این درس

آزمون نقاشی کودکان بدون وسیله به صورت خلاصه نوشته شده و خیلی از موارد این مقاله را به صورت جداگانه در همن سایت میتوانید پیدا کنید و بخوانید .وقتی شما با یک برنامه ریزی دقیق و حساب شده به دنبال اهدافی خاص و بزرگ باشید مطمنا با تلاش و صبر میتوانیدبه آن برسید .

مشکل بعضی از مربیان و همکاران در بحث خلاقیت این است که تصور میکنند خلاقیت یک درس و یا یک موضوع است که میتواند در چند ماه به کودک آموزش داد در واقع خلاقیت تغییر در تفکر کودکان است. خلاقیت یعنی کودک احساس نیاز کردن. یعنی به دنبال را حل گشتن. یعنی عمل کردن به هر آنچه که در ذهن او شکل میگیرد . من نمیدانم معنی کلاس خلاقیت یعنی چی ؟ یعنی بچه ها از همان لحظه که وارد کلاس میشوند خلاقیت کار میکنند؟ مگر خلاقیت درس است که به بچه آموزش داده شود و..من فکر میکنم اگر خودمان نخواهیم نمیتوانیم کار خاصی برای بچه ها انجام دهیم پس بخواهیم و انجام دهیم … مطالعه کنید – یادداشت بردارید به فکر کلاسهای خاص برای بچه ها باشید .. و در پایان نظر خودتان را در پایین این صفحه بنویسید .

آزمون نقاشی کودکان بدون وسیله

پیشنهاد من به شما :مطالعه مقاله مراحل خلاقیت کودکان