عروسکهای نمایشی و ذهنیت خلاق کودکان

در ادامه آموزشهای خاص برای کودکان، نمایش و نمایش خلاق یکی از آن هنرهای خاص برای بچه ها است که به صورت مستقل و نیز تلفیقی مورد استفاده قرار میگیرد. هر کدام از هنردر جایگاه خود دارای یک سری ویزگی و خصوصیات هستند  که اطلاع از آن باعث میشود که روند آموزشی برای مربی راحت تر انجام شود.

مثلا وقتی مربی اطلاع کافی از  ساختار و اجزای سازنده  نمایش و نمایش خلاق داشته باشد، میتواند بهتر آموزش دهد. این اجزا برای مربی حکم ابزارهایی را دارند که مربی هنری با استفاده از آنها کلاس آموزشی و هنری خودش رابهتر اجراکند . من در این درس ضمن بیان چند مطلب کوتاه درباره نمایش و انواع نمایش برای کودکان به انواع  عروسکهای نمایشی برای کودکان خواهم پرداخت در واقع شناخت شما از انواع عروسکهای نمایشی باعث میشود ذهنیت شما در آموزشهای خاص به کودکان فعال شود و بعد بتوانید شیوه ها و برنامه های جذابی برای کودکان داشته باشید

نمایش و مفهوم آن برای کودکان

کودکان در برخورد با نمایش از هر نوعی چند تصور ذهنی دارند. اول اینکه نمایش را یک نوع بازی می پندارند و مثل خیلی از هنرها دوست دارند به گونه ای در آن حضور داشته باشند و از طرفی به نمایش یک نگاه تخیلی و رویاپردازنه دارند به همین خاطر است که نمایش و نمایشهای عروسکی که جنبه های تخیل و رویاپردای آن قوی باشد برای بچه ها بسیار جذاب خواهد بود . به صورت کلی نمایش برای بچه ها به دودسته تقسیم میشود نمایش زنده و نمایش عروسکی . که هر کدام ازاین نمایشها به دسته های دیگر تقسیم میشود مثلا در نمایش عروسکی ما ۶ نوع  عروسکی داریم که عبارتند از:

۱-  عروسکهای دستکشی که یکی از متداول ترین و ساده ترین نوع نمایش عروسکی است. در این نوع نمایش عروسک گردان با حرکت دست خود که داخل عروسک رفته نمایش را اجرا میکند به گونه ای که خودش دیده نشود.

۲-  عروسک های میله ای در این نمایش عروسکها تقریبا به صورت کامل تر از عروسکهای دستکشی ساخته میشوند و دو دست عروسک با میله ای که به آن وصل است حرکت میکند .و معمولا دو یا سه نفر این عروسک ها را هدایت میکنند . مانند این نوع عروسک در کشور ژاپن عروسکهایی ساخته میشوند که شباهت زیادی به عروسکهای میله ی هستند ولی با جزئیات و تعداد عروسک گردان ها بیشتر.

۳- عروسکهای ماپت یا دهن گشاد یا به تعبیری فک زن به عروسکهایی گفته میشود با دهنی گشاد و به صورت اختصاصی در آمریکا ساخته می شود و بعددر تمام دنیا مرسوم شد و در ایران هم جایگاه خاص خودش را دارد .

۴- عروسکی بن راکو(سیاه) که به گونه ای زادگاه این نوع نمایش عروسکی را ژاپن میدانند . در این نمایش عروسکی عروسک ها به صورت کامل ساخته میشوند و عروسک گردانها با پ.وشیدن لباس سیاه در یک محیط سیاه این عروسکها را بر مبنای نمایش به حرکت در می آورند.زمینه سیاه – عروسک گردانهایی با پوشش کامل سیاه در این نمایش بسیار مهم است.

۵- عروسکهای نخی که به زبان غیر فارسی به آن ماریونت گفته میشود یک نوع خاص از نمایش عروسکی است که قدمت خیلی زیادی دارد این عروسکها که بیشتر در نمایشهای خیمه شب بازی از آن استفاده میشود. توسط نخ هایی که به عروسک متصل است به حرکت در می آید در ایران این عروسکها در نماشهای خیمه شب بازی به صورت جدی استفاده میشود که معروفترین عروسک نخی در ایران عروسک مبارک است .

پنج نوع عروسکی در در بالا به آنها اشاره کردم به صورت کلی در تمام دنیا مطرح بوده و هستند و آدم بزرگها برای بچه ها از این عروسکها نمایش عروسکی خلق میکنند. ولی در پایین من به عروسکهای نمایشی اشاره میکنم که مستقیم خود بچه ها آن را میسازند و یا آن را به حرکت در می آورند. که این عروسکها بیشتر جنبه آموزشی و خلاقیتی برای بچه ها دارند.

۱- عروسک های تخت برای نمایش عروسکی سایه : شاید این نوع عروسکها در دنیای نمایش عروسکی خیلی مهم نباشند و خود نمایش سایه دارای اهمیت است . چون عروسکهای نمایش سایه به صورت تخت درست میشوند و لزومی ندارد که جزئیات عروسکها ساخته شود چون آنها دیده نمیشوند و فقط سایه آنها در پشت پرده سفید دیده خواهد شد. ولی  این نمایش و عروسکهای این نمایش برای کودکان بسیار مهم هستند.

۲- عروسکهای کاغذی : این عروسکها شباهت زیادی به عروسکهای ماپت یا همان دهن گشاد دارند  با ایت تفاوت که بسیار ساده و توسط خود کودک ساخته میشود این نوع عروسکها که جنبه کاردستی برای کودکان دارد.

۳-عروسکهای متکایی :این نوع عروسک های برای کودکان زیر ۶ سال بسیار مناسب است و مادران میتوانند با نقاشی روی متکا یا دوختن و یا هر تکنیک دیگر عروسکهایی را بسازند و آماده کنند که در عین حالی که یک متکا است بچه بتواند با آن بازی کنند و به عنوان عروسک در کتار خودش قرار دهد.

۴- عروسک های انگشتی : این نوع عروسک ها هم مثل عروسک های دستکشی هستند با این تفاوت که به اندازه انگشت . یک مربی میتواند ۵ عروسک را به انگشتانش قرار بدهد و نمایش اجرا کند یا اینکه بچه ها این کار را انجام دهند. در هر صورت برای نمایش های ساده عروسکی مناسب است .

۵ عروسک های جوابی : این نوع عروسک خلاقانه نیز مانند عروسک های دستکشی و ماپت بسیار حالب و کاربردی است . طرز ساخت آن بسیار ساده است . فقط کافی است مقدار ی دوخت و دوز به آن اضافه شود و با خلاقیت خودتان جوراب را به شکلی در آورید

اصولا بچه ها ارتباط خوبی با عروسکها دارند این ارتباط باعث میشود که کودکان در روابط اجتماعی – فن بیان . حس و ذهن خلاق خود احساس قدرت و توانایی بیشتر ی کنند .به همین خاطر استفاده از انواع عروسک های نمایشی به صورت جدی برای کودکان پیشنهاد میشود . به همین خاطراین درس میتواندمقدمی خوب برای آشنایی شما با این هنر باشد و در تابستان یا سال جدید تحصیلی یک  برنامه ریزی دقیقی برای این هنر داشته باشید .

سخن آخر

توجه داشته باشید در دنیای کودکان عروسک و عروسک بازی جایگاه خاصی دارد اینکه یک کودک با عروسک همزاد پندایر میکند و یا اینکه دوست دارد عروسک جزیی از خودش و خانواده اش باشد نشانه سلامت روحی و روانی کودک است کودک با عروسک بازی میکند فن بیان انجام میدهد ارتباطات کلامی و جسمی خود را تقویت میکند و دهها مورد دیگر از مزایای عروسک بازی است و در نمایش عروسک از انواعی که دربالا نم بردم مربی از این خصوصیت بارز بچه ها استفاده میکند و عدفمند تر به او آموزش دهد.