آموزش نقاشی چهره :کودکان میتوانند چهره بکشند؟

نقاشی چهره یکی از مباحث مهم در نقاشی کودک است. چرا که همیشه کودکان با این مساله روبرو است. در ۸۰ درصد از نقاشی های کودکانه چهره به گونه های مختلف دیده میشود. از این رو آموزش نقاشی چهره به کودکان جزء موضوعاتی است که یک مربی در راس آموزشهای خود به کودکان قرار میدهد.من در این درس ضمن توضیح درس در ابتدا یک موضوع خاص در برای شما شرخ میدهم .و بعد به سراغ نحوه آموزش نقاشی چهره به کودکان خواهم پرداخت .

چرا کشیدن چهره در نقاشی کودکان مهم است؟

در یک دسته بندی ساده موضوع چهره و نقاشی چهره را میتوانم به دو بخش تقسیم کنم بخش اول نقاشی چهره به لحاظ درونی وبخش دوم نقاشی چهره به لحاظ ظاهری .

من ابتدا به بخش ماهیت درونی و ذهنی آن می پردازم و بعد به بخش ظاهری و به تعبیری تکنیک های کشیدن نقاشی چهره برای کودکان خواهم پرداخت.بچه ها در نقاشی های کودکانه خود همیشه چهره و کشیدن آدمها را جزئی از نقاشی خود میدانند. کودک در کشیدن نقاشی چهره همیشه دو ذهنیت را برای خود تجسم میکند.

اول  کشیدن چهره آدمهایی که میشناسد مانند پدر مادر برادر و نزدیکان خود یعنی آدمهایی که با آنها ارتباط دارد. و بعد کشیدن آدمهایی که آنها را نمیشناسد و در واقع حاصل ذهنیت و تخیل اوست . وقتی به کودکی می گوئید خودش یا خانواده را ترسیم کند. مطمنا اکثر کودکان حس خیلی خوبی نسبت به کشیدن پدر و مادر و خواهر و یا خودشان را خواهند داشت. سعی میکنند خوصوصیات بارز در چهره پدر و مادر را ترسیم کنند. آنها قانون و اصول طراحی چهره را نمیدانند از تناسبات و اندازه ها خبری ندارند ولی یک چیز را خوب میدانند و آن هم استفاده از خصوصیات بارز در چهره هرکدام از آدمها است.

مثلا پدر کودک سبیل دارد و او حتما آن را شاخصه پدر خود را ترسیم میکند. یا اینکه مادر او موهای بلوند و بلندی دارد وسعی میکند مادرش را زیبانشان دهد  .یا حتی الامکان تلاش میکند این مشخصه های مهم را به طریقی بکشد .

تصور واقع گرایانه در نقاشی چهره

بچه ها در برخورد با موضوع چهره کاملا تصور واقع گرایی دارند. بخصوص بچه های ۸ سال به بالا . آنها سعی میکنند به جزئیات توجه کنند و همه اینها بخاطر این است که بچه ها میخواهند به مربی و پدرو مادر نشان دهند که چقدر توانسته اند که موضوع را دقیق بکشند. بعد میرسیم به چهره آدمهایی که در نقاشی کودکان به صورت ناشناس معرفی میشوند. یعنی کودک یک موضوع را ترسیم میکند و برای آن موضوع آدم و چهره آدم را نقاشی میکند.

معمولا در این گونه نقاشی ها هم بچه ها از تصاویر افرادی که میشناسند بهره میگیرند . من نمیخواهم وارد بحث روانشناسی نقاشی چهره که کودک ترسیم میکند بشوم . ولی دانستن نکات روانشناسی و اصولی در این زمینه به شما خیلی کمک خواهد کرد. یک مثال فرض کنید یک کودک از چهره مادرش خوشش می آید و در تمام نقاشی ها چشم یا دهان را شبیه مادر خودش میکشد در این صورت شما نمیتوانید از او ایراد بگیرید. چون ذهنیت او به اینگونه تعریف شده است .

کار عملی در آموزش نقاشی چهره برای کودکان

در همین ابتدا شما باید مشخص کنید که کودک یا کودکان شما در چه سنی قرار دارند. چون آموزش چهره به کودکان متناسب با سن آنها تعریف میشود . یک کودک ۵ ساله همین که یک سر را گرد بداند و جای چشم را در آن دایره درست تشخیص دهد کافی است یا اینکه بداند موی سر بالای دایره است و دهان در پایین دایره قرار میگیرد .حال من در این آموزش میخواهم به بچه ها سوم دبستان آموزش چهره داشته باشم .

نقاشی چهره کودکان زیر ۷ سال

درهمان ایتدا از آنها میخواهم یک چهره بکشند به اختیار خودشان تا من سطح کار آنها را بدانم . من نمیخواهم آموزش آکادمیک به بچه ها بدهم ولی میخواهم بچه ها درک درستی از تناسب و اندازه ه داشته باشند به همین خاطر من فقط توجه آنها را به چند نکته جلب میکنم اول اندازه چشم – دهان و ابروها است بعد از آنها میخواهم با توجه به این نکات دوباره چهره بکشند. بعد کار اول و دوم هر کدام از بچه ها را با هم مقایسه میکنمو بچه ها خودشان به عینه این تفاوت را می بینند. مطمنا کارها بهتر شده و بچه ها انگیزه و اعتماد بنفس بالاتری پیدا میکنند .

در مرحله بعدی از آنها میخواهم با نوجه به اندازه هاحال برای چهره نقاشی خود مو بکشند. دهند حالت مو به اختیار خود آنها خواهم بود. بعد از کار دوباره کارها را نگاه میکنیم . در مرحله سوم از نقاشی (البته توجه داشته باشید ما فعلا وارد بحث رنگ نشده ایم ) من پای تخته  درباره اندازه ها و تناسب های میگویم و از نوع حالت هر سر صحبت میکنم مثلا بعضی سرها لاغر و کشیده هستند و بعضی گرد . البته اصلا مهم نیست که بچه ها دایره یا بیضی سر را درست و کامل بکشند همینکه به مرور این موارد را یاد بگیرند کافی است .

آموزش ساده با یک طراحی آموزشی هدفمند

من همیشه در این سایت و نوشته های خودم تاکید داشتم که برای بچه ها نباید آموزش با تعریف خشک و متداول آن داشته باشیم. به همین دلیل من بخاطر اینکه این بحث طولانی نشود از گفتن نوع سبک آموزشی خودداری میکنمو در ادامه اشاره ای کوتاه به شیوه آموزشی خودم خواهم داشت. و دوستان اگر مایل بودند میتوانند مطالب تخصصی و روشهای درس را در بخش آموزشهای تخصصی دنبال کنند .

در مرحله پایانی این درس نوبت میرسد به رنگ آمیزی چهره مطمنا اکثر بچه ها تصور اولیه رنگ چهره را زرد یا نارنجی میدانند و موها را سیاه اجازه دهید آنها همانطور که خودش دوست دارند رنگ آمیزی کنند و سعی کنید با آبرنگ یا گواش این رنگ آمیزی را انجام دهند . من همیشه درآموزش از خود بچه ها مطالب را میگیرم و به خودشان برمیگردانم مثلا یک کودک چهره را زرد رنگ آمیزی میکند بعد من به او میگویم همین رنگ زرد خوب است ولی اگر کمی سفید با آن ترکیب کنی بهتر خواهد شد. او داخل پالت رنگ خودش این کار را میکند و به عینه یک رنگ زرد خوش رنگ و شفاف را می بیند .

آموزش گام به گام بهترین روش آموزشی کودکان

روش من روش مرحله به مرحله است به گونه ای که کودک خودش یاد بگیرد امتحان کند. مقایسه کند. تجربه بیاموزد .آزمون و خطا داشته باشد و در آخر آن کار و تکنیک و موضوع در ذهن او نهادینه شود .در پایان این درس یک نکته دیگر که به نظرم خیلی مهم آمده بیان میکنم و آن هم توجه به بحث مهارت های خاص کودکان در طراحی و نقاشی است .وقتی کودکی به یک مرحله از مهارت در نقاشی کشیدن میرسد یک احساس اعتماد بنفس قوی در او به وجود می آید. ولی بدانید آموزش شیوه میخواهد و هر شیوه ای طراحی و برنامه ریزی خاص خواهد داشت .

شیوه اجرایی من در آموزش نقاشی چهره به کودکان

من در اینجا یک اشاره کوتاه به شیوه اجرای خودم خواهم کرد  . من کلا توضیحات را به صورت طنز و کمیک انجام دادم مثلا میخواستم به بچه ها بگویم دماغ چه اندازه باشداز این رو از قبل من دایره سر را روی مقوا کشیده بودم و چند دماغ و دهان و چشم را در اندازه های مختلف با مقوا کشیده بودم و به صورت جداگانه با قیچی بریده و آماده کرده بودم با یک حالت طنز میگفتم: خوب بچه ها میخوام برای این سر یک چشم قرار بدم یک چشم کوچیک روی سر قرار میدادم و میگفتم حالا این چشم خوبه ؟ اکثر بچه ها میگفتند نه ..

بعد یک چشم خیلی بزرگ را انتخاب میکردم و بچه ها با هیجان بیشتری می گفتند نه نه نه …. و یا دماغ که بچه ها از دماغهای کوچیک و بزرگ و کج  که من انتخاب میکردم خنده کردند و شاد می شودند. یک ماکت از چهره را درست کرده بودم و روی دیوار نصب کردم و از بچه ها میخواستم هر کدام عضوی از صورت را مانند پازل روی سر قرار دهند مثلا یکی از بچه ها یک چشم را انتخاب میکرد و کودک بعدی بایستی یک چشم هم اندازه آن را در بین دهها چشمی که من کشیده بودم و آماده کرده بودم انتخاب کند که با آن چشم تناسب ادازه داشته باشد و…

در واقع من با زبان خود بچه ها به آنها تناسب را یاد میدادم و بچه ها در نقاشی خودشان تلاش میکردند که اندازه ها را رعایت کنند .

نقاشی چهره کودکتن زیر ۴ سال

نتیجه گیری این درس  :

بعضی موضوعات چون ساختار آکادمیک دارند آموزش آن به کودکان کمی مشکل خواهد بود چرا که یکی از اهداف نقاشی کودکان آزادی در عمل است و اینکه کودک احساس نکند کار سخت و تکلیف است از این رو آموزش نقاشی چهره به کودکان که موضوع این درس بود یک شیوه اجرایی مناسب میخواهد که لازمه آن شناخت کافی شما از اصول و مبانی هنرهای بصری کودکان است . من در انتها از دوستانی که این مطلب را تا انتها خوانده اند میخواهم نظر خودشان را دربایره موضوع نقاشی چهره به کودکان بیان کنند و اگر سوال خاص یا مشکل خاصی در این خصوص دارند در پایین این صفحه بگویند تا من در اولین فرصت یک توضیح کامل به صورت یک مقاله منتشر کنم .

درس بعدی با این محوریت تکنیک نقاشی چهره باآینه خواهد بود که به زودی منتشر میشود