تشخیص دادن کودکان پیش دبستانی یک قدم تا خلاقیت

اکثر مشکلات جامعه بشری به گونه ای از عدم درست یا فقدات تشخیص به وجود می آید . تشخیص دادن خوب از بد – تشخیص دادن زشتی از زیبایی و هزاران مورد در زندگی ما انسانها باعث موفقیت یا عذم موفقیت و شکست میشود . در دنیای کودکان این موضوع شاید برای آنها مشکل خاصی به وجود نیاورد ولی باعث کندی و یا از بین رفتن جنبه های پرورش ذهن خلاق کودکان میشود . کلمه تشخیص در معنای لغتی یعنی بازشناختن، شناختن، بازشناسی کردن، شناسایی کردن، تمیز دادن، تعیین ماهیت کردن، پی بردن…

از این رو من میخواهم این موضوعی مهم را برای شما مربیان پیش دبستان مطرح کنم. که شاید کمتر کسی به آن توجه کرده و اگر هم پ کاری انجام میشود  به صورت کاملاناآگاهانه اخواهد بود. من میخواهم موضوع تشخیص دادن کودکان را برای شما مطرح کنم و دلایل آن را بازگو کنم و در ادامه به ارتباط این موضوع با هنر کودکان اشاره کنم .

یک کودک از بدو تولد خیلی چیزها را به صورت غریزی تشخیص میدهد و در واقع خیلی از موضوعات در زندگی آدمها به صورت غریزی قابل تشخیص است . مثلا بوی خوش یک عطر یا گل نسبت به بوی بد به راحتی قابل تشخیص است و نیازی به یادگیری نیست ولی بعضی از چیزها در دنیا وجود دارند که شاید برای کودکان و حتی آدم بزرگها به راحتی باز شناختن نباشد و به همین دلیل تمیز دادن آن لازم و ضروری خواهد بود مثلا افعال خوب و بد – سالم یا ناسالم و…

کودکان و قدرت تشخیص

چرادرکودکان پیش دبستانی بایستی درک تشخیص آنها تقویت شود؟

من اعتقاد دارم کودکان پیش دبستانی در مرحله ای از آموزش هستند که نه میشود به آنها آموزش داد و نه میشود به آنها آموزش نداد .اگر بخواهم منظورم را دقیق تر بیان کنم باید بگویم اصولا آموزش دادن با آن مفهومی که ما آدم بزرگها در نظر داریم کار کاملا اشتباهی است و بچه ها به هیچ عنوان با آن روش آموزش پذیر نخواهند بود . به همین خاطر ما باید تعریفمان از آموزش کاملا متفاوت از آن چیزی باشد که در ذهن داریم . من یکی از اصول درست آموزش را موضوع تشخیص می دانم. یعنی کودک یاد بگیرد جیزها را از هم تمیز بداند. و درک او از اطراف و موضوعات بالا برود .

گفتم چرا این موضوع برای آموزش کودکان مهم است ؟ مسلما این بچه ها در سال آینده وارد دوره ای حساس از یاد گیری میشوند که بحث خواندن و نوشتن به وجود می آید و مطمنا کودکانی در این مقطع و  یابالاتر موفق هستند که قدرت شناخت آنها از موضوعات بیشتر از بقیه باشد  . من گفتم یکی از موضوعات مهم در این زمینه تقویت و بالا بردن قدرت تشخیص کودکان است .بله این موضوع از ارکان آموزشی برای پیش دبستان خواهد بود موضوعی که مهارت مربی را میخواهد .

چند سوال ساده برای شما

چند سوال ساده از شما می پرسم . واقعا فکر میکنید بچه ها رنگها را می شناسند ؟ واقع فکر میکنید بچه ها فرق بین خوب و بد را تشخیص میدهند ؟ آیا آنها میدانند دور و نزدیک چه معنی میدهد و یا میتوانند  خطر را درک کنند؟ و دهها سوال دیگر که باعث میشود شما به یک چالش فکری دچار شوید . همه ما تصوراتمان از بچه ها یا ناقص است یا بسیار سطح پایین از یک طرف می گو ئیم : بچه است و نمی فهمند و از طرفی اعتقاد داریم بچه ها همه چیز را خوب درک میکنند و می فهمند.

این موضوع از خود شما مربی باید شروع شود کدام یک از شما به عنوان مربی فدرت  تشخیص بالایی دارد ؟ مربی خوب با مربی بد چه تفاوت هایی دارد ؟ ملاک خوب و بد برای شما چیست چرا فکر میکنید آن چیز خوب و یا فلان چیز بد است و.. وقتی شما قدرت تشخیص خودتان را بالا بردید در آن صورت میتوانید با کودکان همراهی کنید و این موضوع را با آنها کار کنید.

بازمیگردم به سراغ موضوع اصلی این مقاله . یک کلاس پیش دبستانی را در نظر بگیرید بچه ها اول وقت با سرویس به پیش دبستانی می آیند بعد بازی میکنند و بعد از مدتی کلاس های مختلف هنری و سرگرمی آنها شروع میشود این بچه ها در طی این مدت چیزهایی را می بییند و چیزهایی را میشنوند و کارهایی را انچام میدهندو بعد به منزل خود میروند . در این رویکرد هنر ورزش و بازی مطمنا بهترین ابزار برای مربی خواهد بود. ولی موضوع اینجا ختم نمیشود چون ما باید به نتیجه هم فکر کنیم آنچپه که حاصل زحمات یک مربی است باید در وجود یک کودک به مرور دیده شود .

یک کلاس پیش دبستانی با محوریت درک تشخیص

موضوع آموزش به نوع و مرحله اجرا ختم نمیشود نتیجه به همان اندازه مهم است که بقیه موارد مهم خواهد بود . برای اینکه موضوع باز بهتر برای شما شفاف شود من یک کلاس آموزش خودم را با بچه های پیش دبستانی را بیان میکنم . کلاس نقاشی من با آهنگ رنگهای زیبا شروع شد بچه ها که کلی دست زدن و بالا و پایین پریدن آماده شدن برای شنیدن حرفای من من به بچه ها گفتم بچه ها این آهنگی که شنیدید رو دوست داشتید؟ همه بچه ها با خوشحالی گفتند بله . میدانید چرا همه این آهنگ را دوست داشتند ؟ فکر میکنید بخاطر خود آهنگ بود ؟ اگر بگویم نه تعجب نکنید چون بچه ها این آهنگ ها را بارها و بارها در تلویزیون و .. شنیده اند.

لذت بیشتر بچه ها از این آهنگ بخاطر دورهمی و شادی دستجمعی آنها بود و البته من که با بچه ها همراهی میکردم و ماکت های مدادهای رنگی را دونه به دونه در هوا می چرخواندم . و البته نتیجه آن که مستقیما به خود کودک برمیگشت . این که شما تشخیص بدهید چه شیوه ی اجرایی مناسب است وجه تمایز شما با مربیان دیگر خواهد بود و بعد بچه ها بین یک آهنگ خوب و یک آهنگ بد میتوانند به مرور تعیین ماهیت کنند .

حال چطور من باید بین یک آهنگ خوب و یک آهنگ معمولی تشخیص دهم ؟ مطمنا با مطالعه و بالا بردن شناختم از موسیقی  به این نتیجه خواهم رسید .در پیش دبستانی من قدرت شخیص بچه ها را با دو ابزار بسیار مهم تقویت میکنم . اولین ابزار بازی است با ساختار منسجم  و دومین ابزار هنر در رشته های مختلف متناسب با سن بچه ها  . که در ادامه به صورت مختصر به آن می پردازم .

خوردن کیک با بچه ها

بازی برای تقویت درک تشخیص کودکان

شاید شما فکر کنید بازی ارتباط زیادی به هنر ندارد. ولی در اشتباه هستید. هنر برای کودکان از بازی شروع میشود و اگر بازی را از هنر بگیرید به معنی واقعی هنر برای بچه ها بی ماهیت خواهد شد . من اصول آموزش برای کودکان پیش دبستانی را با توجه به ساختاری که تعریف کرده ام اجرا می کنم همانطور که گفتم بازی و هنر ابزارهای من هستند و مفاهیم برای من حکم موضوعات و انگیزه را پیدا میکنند .

مثلا من در شیوه نامه آموزش هنر به کودکان پیش دبستانی  ساختارمفهومی آموزشی خودم را بر مبنای کلمه دوست دارم قرار داده ام واژه ای که حس خیلی خوبی را در وجود کودکان شکوفا میکند بچه ها نسبت به این واژه احساس شادی و نشاط میکنند.و با این واژه آرامش بدست می آورند و..  من میخواهم بچه ها به معنی واقعی تشخیص دهند که دوست دارم چه حس خوبی را در آنها به وجود می آورد .

تشخیص این حس میتواند خیلی از مشکلات آموزشی و ارتباطی و عاطفی بچه ها را حل کند و من برای اینکه این مغهوم برای بچه ها زیباتر جلوه کند از بازی و هنر استفاده کردم . در بازی سعی میکنم مفهوم ماهیت درونی بازی باشد مثلا فوتبال با این مفهوم برای من و بچه ها یک دوستی و حس شادی بیشتری را القا میکندیا اینکه مربی بگوید دوست دارم دقت ککنی و توپ را درست به هدف بزنی . دوست دارم موفق یاشی و… 

هنر برای تقویت درک تشخیص کودکان پیش دبستانی

کودکان با هنر ارتباط خوبی برقرار میکنند هنر را دوست دارند چون احساس میکنند بیشتر میتوانند بازی کنند و بیشتر شاد باشند . من با هنر به خوبی میتوانم قدرت تشخیص کودکان را تقویت کنم از رنگها برای درک بیشتر شادی – رویش – خطر و… استفاده میکنم بچه ها هیچ ذهنیتی نسبت به رنگها ندارند و فقط با آن در مرحله اول بازی میکنند ولی وقتی در مراحل آموزشی قرار گیرند همین رنگها خطو و فرمهای هندسی میتوانند ذهن تشخیص گر کودکان را فعال کند . این موضوع چیزی نیست که من بخواهم در چند جمله خلاصه کنم این فرایند آموزشی به بحث و گفتگو و البته کار عملی زیادی نیاز دارد که من در آینده بیشتر به این موضوع خواهم پرداخت .