کلاس هنری برای بچه ها ۴ ساله با رویکردی جدید

 این مقاله برگرفته از جلسه حضوری من با مربیان هنری در دوسال گذشته است که به صورت خلاصه و با اضافه کردن و اصلاح بعضی از قسمت ها تقدیم حضور شما میشود .

به نظر شما نقاشی برای بچه های چهار ساله میتواند در قالب یک کلاس شکل بگیرد ؟و اصولا بچه های ۴ سال به نقاشی از چه منظری نگاه میکنند؟این گروه سنی و بچه های کوچکتر برای مربیانی که میخواهند به این بچه ها آموزش بدهند یک نوع چالش خاص به وجود می آورند .

-نبودن مرجع درست برای آموزش به این کودکان- نبودن اجماع جمعی در بین مربیانی که به این کودکان آموزش میدهند – توقع نابجای و ناآگاهانه اولیای کودکان -و از همه بدتر آموزشهای تکراری و بیفایده یا بهتر بگویم کم فایده باعث شده این مقطع سنی یک چالش آموزشی برای مربیان باشد .

از این رو من در این مقاله (آموزش نقاشی به کودکان ۴ ساله  )میخواهم به این موضوع تا حدودی که زمان به من اجازه میدهد رسیدگی کنم و با شما این رویکرد را به نقطه ای از شایستگی برسانم .

آموزش نقاشی به کودکان ۴ ساله

رویکرد هنر کودکان تخیل خلاقانه برای کودکان ۴ سال

این رویکرد یک اتفاق جدیدی  و بسیار ساده و خاص است. ساده بودن در ظاهر آن است ولی در ساختار و شیوه اجرا مربیانی را میخواهد که مهارت کافی در این زمینه داشته باشند . در ابتدا بیاید مشخص کنیم هنر برای این کودکان چه تعریفی دارد. و بعد ساختارآموزشی را بر مبنای رویکرد هنر کودکان تخیل خلاقانه بیان کنم .

کودکان ۴ سال به نظر من در شروع یک اوج هیجانی هستند .این کودکان تمام دنیای ذهنی و عینی خودرا بر مبنای کنجکاوی بازی و تجربه تصور میکنند. و به همین دلیل اولین چیزی که برای این کودکان بسیار مهم است محیط و فضای است که کودک قرار است در آن بازی کند. یا زندگی کند یا بیاموزد . پس قبل از اینکه به شیوه های اجرایی بپردازم میخوام تکلیف محیط آموزشی را برای بچه ها تا حدودی روشن  کنم چون این محیط ۵۰ درصد از آموزشهای شما به کودکان را شامل میشود .

در یک محیط  کودک چهار سال به دنبال فضایی میگرددکه بتواند نیازهای ذهنی و تحرکی خود را ارضا کند. به همین خاطر من در رویکرد خودم محیط را مانند معلمی میدانم که بتواند در هر شرایط  چیزی خاص و راهکارهای درست  در چنته داشته باشد . یعنی کودک با محیط بتواند بازی کند – فکر کند – نقاشی کند و دهها کار دیگر که به جرات میگویم از کشیدن نقاشی به تنهایی بسیار مهمتر است .

در این محیط میز و صندلی هم به عنوان ابزاری برای تنوع و آموزش به کاربرده خواهند شد .خیلی از مربیان تصور میکنند بچه ها این سن حتما بایستی یاد بگیرند روی صندلی و پشت میز بنشینند ومن نمیدانم این اصرار برای چیست . ولی در هر صورت شیوه  آموزش شما میتواند به گونه ای باشد که کودک به مرور به میز و صندلی هم عادت کند .

اهمیت فضای آموزشی برای این کودکان

طراحی فضای آموزشی برای کودکان ۴ سال

با توجه به مقدمه ای کوتاه میخواهم موضوع فضای آموزشی را به صورت شفاف تر برای شما بیان کنم من از این رو کلاس آموزشی خودک که سک اتق بزگ به صورت مستطیل است را برای شما تشریح میکنم. در این فضا چهار دیوار و یک سقف وجود دارد که سطوحی بسیار کارآمد برای  من در رویکرد آموزشی خودم است.من در هنر کودکان تخیل خلاقانه یک تفکری  را دنبال میکنم که کودکان این سن بتوانند در ابتدا احساس راحتی کنند پس محیط به عنوان فضایی برای آموزش و تخیل بچه ها شکل بگیرد .

سطوح این فضا(دیوارها) میتواند به صورت تفکیکی هر کدام کاری را انجام بدهند . مثلا یک  دیوار فقط برای نقاشی باشد یک دیوار موارد بازیهای فکری و هوشی باشد یک دیوار موضوع نمایش و نمایش عروسکی باشد و دیوار بعدی موضوعاتی متفرقه  که بعدا شرح خواهم داد.

و حتی سقف میتواند جنبه آموزشی و زیبایی به خود بگیرد . شما با درست کردن همچین فضایی میتوانید ۵۰ درصد از بحث آموزش – جذب و بازی کودکان را پوشش بدهید و ۵۰ درصد باقی مانده شیوه ها و تکنیک هایی است که به گونه ای باز با همین محیط پیوند میخورد که من در ادامه برای شما بیان خواهم کرد . تا این مرحله مشخص شد که محیط و فضایی که کودکان ۴ سال در آن قرار میگیرند بایستی در دراستای اهداف آموزشی و پرورشی طراحی و فضا سازی شود من الان به جزئیات بیشتری از این فضا سازی خواهم پرداخت .

دیوار برای نقاشی کودکان

دیوار نقاشی و موضوع آموزش نقاشی به کودکان ۴ ساله

شما میدانید که این بچه ها همه چیزرا برای بازی و کنجکاوی خود در نظر میگیرند. شما یک ماژیک به این بچه ها بدهید می بینید همه چیز را خط خطی میکنند. فقط به این خاطر که آنها میخواهند به گونه ای تجربه کنند. حال اگر یک دیوار را برای بحث نقاشی و کشیدن در نظر بگیرید بچه ها کارها و نقاشی های(آزاد ) خودشان را وی این دیوار اجرا میکنند. برای این کار شیوه های مختلفی است مثلا استفاده از تخته سیاه و کشیدن با گچ – یا چسباندن کاغذهای بزرگ روی دیوار – یا استفاده از قاب عکسهایی که داخل آن مقوا چسبیده شده که هر کودک بداند محدوده نقاشی او چقدر هست و..

من برای این کار از ذو روش استفاده کرده ام به این صورت که کل دیوار را رنگ آمیزی و با تصاویر فانتزی و کارتونی تزئین کردم بعد نصف دیوار تخته سیاه چسباندم و نصف دیگر آن به تعداد بچه ه قاب عکس که داخل آن مقوا بود و هر وقت قرار بر نقاشی کشیدن بود از آن استفاده میکردم .

نمایش برای درک بیشتر کودکان

دیوار نمایش و نمایش عروسکی

این دیوار برای کلاس من یکی از جذابترین برای بچه ها بود یک دیوار بزرگ که با یونولیت و به صورت برجسته یک جنگل را ساخته بودم  جلوی این دیوار یک میز دراز بود که موقع نمایش عروسکی از آن استفاده میکردم. البته بیشترین اجرای نمایش من به صورت تلفیقی بود و از تکنیک نمایش با روپوش استفاده میکردم . ۲۰ عروسک دستکشی کوچک و بزرگ داشتم که بچه ها عاشق همه عروسکها بودند.

دیوار بازیهای هوشی و مهارتی برای کودکان

  دیوار بازیهای  هوشی و مهارتی نیز در جای خود به بچه ها کمی زیادی میکرد  که البته این بازیها به صورت هفتگی و ماهانه تغییر میکردند. من روی دیوار ۵ بازی را نصب کرده بودم که تصویر چند تایی را در پایین می بینید.

دیوار آخر که یک پنجره بزرگ بود برای من و بچه ها خیلی جالب بود این پنجره متناسب با فصل و نوع آموزشهای من تغییر میکرد مثلا فصل بهار برای بچه ها یک آسمان میشود با کلی ابر و باران که با انگشت روی آن نقاشی میکشیدند یا زمستان برف و آدم برفی و… گاهی روی پنجره با برگ ها شکل سازی میکردیم و گاهی تکه های کاغذ های رنگی را روی آن می چسبانیدیم کاهی با طلق های رنگی تجربه نورهای رنگی را بدست می آوردند .

تا اینجا به بخث فضای آموزشی برای این بچه ها پرداختم و حالا میخواهم به بعضی از فعالیت ها اشاره کنم و به صورت خلاصه توضیح یدهم .

نقاشی کودک ۴ ساله

آموزش نقاشی برای بچه های ۴ ساله

مطمنا به فکر آموزش به معنی متداول آن نیستید. چون این بچه ها با آن روش خشک و کلاسیک آموزش پذیر نیستند. به همین خاطر نقاشی برای این بچه ها اصولی دارد که به چند مورد آن اشاره میکنم . اول اینکه این بچه ها به لحاظ ساختار آموزش نقاشی در مرحله خط خطی هستند یعنی تصورات ذهنی خود را به صورت خطوط مختلف روی مقوا کاغذ یا هر چیز دیگر اجرا میکنند .و بعضی از مربیان تحت هرشرایطی سعی میکنند این بچه ها حتما نقاشی درست و اصولی انجام دهند. مثلا بتوانند یک حیوان یا آدم را بکشند در صورتی که کاملا اشتباه است .

و تفکر و رویکرد آموزشی درست برای این گروه سنی این است که آنهادرک و ذهن پویایی داشته باشند و بتوانند تفاوت ها تغییرات و هر آنچه که در اطراف آنها هست را به خوبی درک کنند . برای این گروه سنی  نقاشی یعنی بازی با رنگ یعنی خط خطی کردن و .. ولی واقعا یک مربی میتواند چه نقشی در ارتقاء ذهن و درک و به تعبییر خودمان چگونه میتواند به این بچه ها آموزش نقاشی بدهد و با این ساختار نقاشی اورا ارتقاء دهد . من برای این کار و برای شروع از آموزش نقاشی با استفاده از اشکال هندسی بهره گرفتم و بسیار بسیار نتیجه جالب داد.شما حتما مقاله من در این خصوص را بخوانید.

خمیر بازی و اهمیت آن

خمیر بازی برای کودکان ۴ ساله 

این نوع فعالیت هنری برای این کودکان در مراحل اول شبیه این است که در حال خراب کاری و خراب کردن خمیر های مجسمه هستند.ولی در واقع این ظاهر کار است و بچه ها درحال تجربه کردن و آزمون و خطا هستند . چنگ زدن و مالش دادن خمیر برای بچه ها بسیار جذاب و خوشایند است و به همین دلیل آنها قبل از اینکه به فکرشان خطور کند که چیزی بسازند دوست دارند فقط چنگ بزنند به همین دلیل شما برای این فعالیت یک ساختار خاص بایستی در نظر داشته باشید. که من در مقاله خودم درباره خمیر بازی به این مهم اشاره کرده ام ولی دراینجا یک توضیح کوتاهی خواهم داد .

وقتی رویکرد شما برای بچه ها این سن شناخت آنها وبالا بردن درک و ذهن آنها از فرمها و اشکال باشد این فعالیت (خمیر بازی ) میتواند به هدف شما کمک کند مثلا ساخت یک دایره با خمیر مجسمه یا ساخت یک لوله با خمیر همه این موارد در طی فرایند آموزشی شما و بعد از مدتی در نقاشی و فعالیت های مختلف بچه ها نمایان خواهد شد . یک دایره سبز با دو چشم سیاه و یک خط بزرگ روی آن میتواند برای یک کودک آدم – قورباغه و.. باشه . این کودکان سادگی در ذهن آنها حرف اول را میزند پس به دنبال پیچیدگی نباشید.

نمایش عروسکی و آموزشها مسائل خاص کودکان

من فکر کنم برای این بچه ها بیشتر از نقاشی نمایش عروسکی و اصولا انواع نمایشهای خاص  تاثیر گذار خواهد بود. و دلایل آن هم برای شما خواهم گفت .با توجه به خصوصیات این بچه ها که شما میدانید .تقویت حرف زدن (فن بیان ) تقویت روابط بین هم سالان – تقویت تمرکز و نشستن و دیدن و کلا حواس پنجگانه – تقویت و کنترل رفتارهای هیجانی بسیار مهم تر از هر فعالیتی است .این مطلبی که الان میخوانید را شاید هیچ وقت و در هیچ مرجعی نتوانید بدست بیاورید چون من این کار را به صورت عملی اجرا کرده ام .

حال برای شما یک مثال میزنم : مطمنا میدانید کودکان این گروه سنی نمیتوانند به مدت معینی روی صندلی بنشینند و این برای مربیانی که میخواهند با این بچه ها نقاشی کار کنند یک معضل است.به همین خاطر این فعالیت یعنی نمایش عروسکی و کلا نمایشهای خاص برای کودکان میتواند به صورت باورنکردنی این مشکلات را حل کند.

یک نمایش عروسکی برای حل یک مشکل

من در یکی از نمایشهای خودم به شیوه نمایش با روپوش  یک شخصیت طراحی کرده بودم که یک عروسک با مزه به اسم با هوش بود باهوش همیشه در نمایشهای حضور داشت و هدفش آموزش به بچه ها بود ولی به صورت غیر مستقیم مثلا در یک نمایش من به عنوان راوی و عروسک گردان باهوش داستان یک باغ گلی را بیان کردم که زنبورها روی گلها می نشستند و از گرده های گل در سطل خود جمع میکردند و بعد با خود به خانه میبردند در بین این زنبورهای عسل یک زنبور بود که دوست نداشت بشینه و فقط دوست داشت پرواز کنه بخاطر همین همیشه از بقیه عقب بود و…

در ادامه نمایش عروسک باهوش میخواست به صورت نمایشی به زنبور کوچک نشان بدهد که بچه های میتوانند روی صندلی منظم بشنند و… این فرایند نشستن به مرور برای این بچه ها حل شد .چون تصور ذهنی برای آنها پیش آمد که نشستن و منظم بودن باعث میشه به مشکل برنخورند. البته این پرسه نمایش همیشه در قالبهای مختلف بر روی مسائل مهمی که بیان کردم اجرا شد .به نظر من بجای اینکه به بچه ها بگوئیم نکنید  یا بکنید  بایستی درک آنها را بالا ببرید .در این فرایند آموزشی من طوری شد که بچه ها با کمال میل روی صندلی می نشستند چون عروسک باهوش به بچه ها گفته بود میزو صندلی دوستان خوب بچه ها هستند و هر بچه ای بایستی بادوست خودش دوست باشد . برای بچه ها کلاس من دیگر میز و صندلی فقط یک میز و صندلی نبود .

گریم کودکان

گریم کودکان و اهمیت این موضوع برای آموزش

به نظر من گریم کودکان یکی از فعالیت های بسیار مه برای بچه ها است که متاسفانه همه مربیان از آن غافل بوده اند و من درباره اهمیت این موضوع یک مقاله کوتاه دارم که پیشنهاد میکنم حتما بخوانید چرا گریم کودکان مهم است . اما چرا باید  گریم کودکان برای این بچه ها مفید باشد؟ همانطور که قبلا گفتم بعضی از فعالیت ها روی جنبه های مختلف ذهنی و جسمی و مهارتی بچه ها تاثیر میگذارد . و گریم تاثیر مستقیمی روی ارتباط کودک با مربی و یا مادر با کودک خودش خواهد گذاشت .

وقتی کودکی روبروی مربی منشیند و مربی با خوشحالی و با شوق روی صورت کودک نقاشی میکشد. مطمنا کودک حس خوبی را پیدا خواهد کرد. و از طرفی گرایش او به نقاشی و به علاقمندی او نیز کمک میکند .من این فعالیت را به صورت هفته ای انجام میدادم و همیشه برای نمایش خلاق بچه ها اجرا میشد. مثلا جریان همان باغ گل و عروسک با هوش که بیان کردم بچه ها با گریم تبدیل شدند به دسته ای از زنبورها که روی صندلی خود می نشستند و نقاشی میکشیدند . شاید برایتان جالب باشد چون موضوع نقاشی زنبوری بود که داخل سطل خودش گرده گل میریخت و بچه ها قرا بود رنگ آمیزی کنند .

توجه بفرمائید رویکرد آموزشی من دقیقا تجسم تخیل کودکان به صورت واقعی  است طوری که بچه ها تخیل خودشان را به عینه ببینند.

آموزش نقاشی به کودکان ۴ ساله