رنگ شناسی حیوانات و خلاقیت بچه ها  در رویکردی خلاقانه ذهنی

این مقاله در قالب یک پروزه چند جلسه ای برای کودکان پیش دبستان و اول دبستان ارایه میشود یک موضوع بسیار جالب و جذاب برای بچه ها یعنی رنگ حیوانات  و خلاقیت کودکان نام این پروژه است. که تمرکز روی رنگ حیوانات و بالا بردن درک و شناخت رنگی بچه ها در عالم نقاشی خواهد داشت . موضوعی که شاید کمتر به آن پرداخته شده. چرا که اکثر مربیان مطمنا نقاشی حیوانات را با بچه ها انجام داده اند ولی این درس تمرکز زیادی روی رنگ حیوانات دارد. و کمتر به آن پرداخته شده است . و من میخواهم در این مقاله  یک دریچه جدید به خلاقیت کودکان باز کنم. که این دریچه یکی از روشهای رویکرد آموزشی من یعنی هنر کودکان تخیل خلاقانه است .

در ابتدا یک توضیح کوتاه میدهم و بعد از شما میخواهم ادامه مقاله آموزشی را با دقت زیاد مطالعه کنید .

تغییر در نگاه آموزشی در جهت خلاقیت کودکان

  من در این سایت و در بخش تخصصی بارها و بارها درباره تغییر در نگرش صحیت کرده ام و فرمول خلاقیت من برای مربیان برمیگردد به این تغییر . در واقع تغییر در ذهن هنری مربیان زمانی رخ میدهد که مربی جنبه های مختلف هر موضوع و یا هر ایده را مدنظر قرار دهد . مثلا یک موضوع ساده درخت را در نظر بگیرید اولین چیزی که به ذهن میرسد یک تنه و شاخ و برگها است و اکثر آدمها فقط این تصویر ذهنی را از درخت دارند ولی تا به حال شده در نقاشی و هنر زنده بودن درخت نیز برای شما مهم باشد و بخواهید این حس زنده بودن را در تصویر نشان دهید.

شاید بگوئید وقتی شاخ و برگ دارد یعنی زنده است و وقتی برگ نداشته باشد یعنی خشک و مرده است بله من هم قبول دارم ولی این به لحاظ تصویر عامیانه است حال اگر بخواهید  غم مردن یا شادی زنده بودن درخت را نشان دهید چه اتفاقی می افتد اینجاست که ذهن خلاق شروع به کار میکند و سریع تصویر سازی ذهنی به وجود می آید. ذهن درگیر معانی و مفاهیم میشود. سعی میکند پازل ها را کنار هم قرار دهدو …و نتیجه آن خلاقیت تصویر خواهد بود.

این بحث کوتاه یک ادامه جالب دارد که در ادامه به آن می پردازم من قصد داشتم این مقاله برای دوستان بخش تخصصی قرار بدهم ولی با اجازه این عزیزان این مقاله را به صورت آزاد قرار میدهم تا دوستان بیشتر با نگرش من در این سایت و آموزشهای تخصصی آشنا شوند. شما اگر تما م این مقاله که  شاید کمتر از ۵ دقیقه طول بکشد را بخوانید. مطمنا نکته هایی را دریافت خواهید کرد که شاید کمتر در جایی بتوانید به آن پی ببرید و یا اصلا نباشد . این مقاله یک نمونه بارز از نگاهی است که من به آموزش تخصصی دارم و دقیقا چهارچوب ذهنی من که متخصص شدن شماست.

در ادامه این مقاله  میخوانید 

تغییر در نگرش آموزشی در جهت خلاقیت

رنگ حیوانات و  و تاثیر آن در نقاشی و خلاقیت کودکان 

تغییر در نگرش آموزشی در جهت خلاقیت

همانطور که در ابتدای مقاله گفتم تغییر در نگرش میتواند نقطه شروع برای خلاقیت ذهنی باشد. یعنی شما سعی کنید یک موضوع را از حنبه های مختلف مورد بررسی قرار دهید. برای اینکه شما با این موضوع بیشتر اشنا شوید یک مثال برای شما می آورم کتاب پدر عشق پسر نوشته استاد بزرگ جناب سید مهدی شجاعی کتابی است که وقایع ایام عاشورا  و شهادت حضرت علی اکبر را بیان میکند و آن هم از زبان اسب آن حضرت یعنی عقاب .در این داستان اسب روایتگر واقعی است که ما برها و باره شنیده ایم اما وقتی یک شخصیت غیر انسانی آن را بیان میکند یک حس خاص به ما دست میدهدو.. پیشنهاد میکنم حتما این درس را بخوانید.

در واقع سید مهدی شجاعی با خلاقیت خود در نگارش عناصر داستان را طوری طراحی میکند که به اسب آن حضرت یک موجودیت واقعی تر می بخشد و میخواهد به یک بیان داستانی جدید برسد یا داستانی حضرت یوسف که از زبان گرگ بیان میشود  یااستاد فرشچیان در اثر ظهر عاشورا اسب امام حسین را مرکزیت و محوریت نقاشی قرار میدهد . این تغییر نگرش و بررسی یک موضوع در تمام هنرها به گونه ای نمایان است و معمولا هنرمندانی در هنر خود موفق هستند که این وجه تمایز را داشته باشند.

من به عنوان مشاور هنری مربیان و مدارس غیر انتفاعی همیشه این نکته را یکی از محورهای خلاقیت درآموزش قرار میدهم و به همین خاطر سعی میکنم نگاه مربی به هنر یک نگاه متفاوت باشد من برای این تغییر نگرش یک برنامه مدون دارم که مربی میتواند با تمرکز در مطالب و آموزشها به نبوغ هنری خود برسد .از این رو این درس بهانه ای بسیار خوب برای مربیان خواهد بود که بتوانند قدمی مثبت در این راه بردارند و نیز تجربه ای جالب برای کودکان خواهد بود.

رنگ حیوانات و  و تاثیر آن در نقاشی و خلاقیت کودکان

اصولا کودکان نسبت به حیوانات واکنش خوبی دارند. یا حداقل این است که واکنش آنها به نقاشی و تصاویر و کارتونهای حیوانات واکنشی جذاب و مثبت است. از این رو موضوع حیوانات برای کودکان از دو جنبه مورد کار مربیان با بچه ها خواهد بود. اول نقاشی حیوانات که کودک یاد میگیرد چگونه حیوانات را بکشند و دوم رنگ حیوانات است که معمولا این موضوع را مربیان یا انجام نمیدهند یا در اولویت دوم و سوم قرار میدهند .در صورتی که برای من این موضوع مهمتر از آموزش کشیدن حیوانات است. که دلیل آن را برای شما ذکر میکنم .

من در مقالات آموزشی خود به یک موضوع اشاره کرده و خواهم کرد و آن هم توجه به ذائقه ها و درونیات کودکان است. یعنی آنچه که یک کودک را جذب میکند و به وجد می آورد. مطمنا نقاشی میتوانید این خاصیت را داشته باشد. ولی اگر کودک نتوانست آن چرا که شما انتظار دارید بکشد و احساس ناتوانی کرد در آن صورت از نقاشی فاصله میگیرد و به مرور از آن متنفر میشود . این تنفر از نقاشی برای کودکی که ذاتا عاشق نقاشی است یک پیام مهم دارد و آن هم این است که ما راه آموزش به کودک را اشتباه طی کرده ایم .

یک تجربه علمی و عملی برای کودکان

یک تجربه عملی و علمی از من به عنوان مدرس و مدیر این سایت برای شما: من آموزش نقاشی حیوانات را یعنی کشیدن نقاشی حیوانات را از رنگ حیوانات شروع میکنم چون برای بچه ها جذابیت رنگی حیوانات بسیار مهم است به همین دلیل وقتی با تکه های مقواهای رنگی با بچه ها بازی رنگ حیوانات را انجام میدهم بچه ها به لحاظ ذهنی یک آمادگی پیدا میکنند که بتوانند با موضوع کشیدن حیوانات ارتباط برقرا کنند . من در کلاس  این گونه آموزش میدهم:

تعدادی اشکال هندسی بزرگ را با مقواهای رنگی میسازم و بعد به بچه ها یک شکل رنگی را نشان میدهم( به تصویر زیر نگاه کنید کدام دو شکل میتواند یک زرافه باشد . مطمنا شما شکل یک را انتخاب میکنید به همین دلیل من در انتخاب اشکال هندسی برای بازی رنگ حیوانات نیز دقت میکنم )

بعد از بچه ها می پرسم این رنگ کدام حیوان میتواند باشد؟ و بچه ها سریع تصویر سازی ذهنی میکنند و مطمنا اکثر آنها درست خواهند گفت بعد من تصویر کودکانه ای از آن حیوان را که از قبل ساخته ام را روی تخته وایت برد می چسبانم .بعد  رنگ بعد و… و این پرسه تا ۶ حیوان ادامه پیدا میکند بعد یک برگه پلی کپی از همان حیوانات را به کودکان میدهم (۳ حیوان)تا متاسب با رنگ حیوان رنگ آمیزی کنند (یک برگه کاغذ که ۳ حیوان روی آن به صورت خطی کشیده شده )

تلفیق داستان سرای با نقاشی و رنگ شناسی

در مرحله بعد وارد بحث بازی با رنگها میشوم به همین خاطر یک داستان کوتاه را بیان میکنم که در این داستان حیوانات جنگل بخاطر یک باد تند رنگهای بدن حیوانات گم میشود. و حیوانات برای پیدا کردن رنگ خودشان به جستجو مشغول میشوند ولی هر کدام رنگ اشتباه بر میدارند مثلا زرافه بجای رنگ زرد رنگ سیاه و سفید گور خر را بر میدارد و.. بعد به هرکدام از بچه ها یک تصویر خطی از یک حیوان میدهم تا رنگهای غیر واقعی را برای آن حیوان انتخاب کنند و… در واقع طبق داستان بچه ها یک شخصیت از حیوانات داستان را به خود میگیرند و با توجه به همان داستان یک رنگ غیر واقعی و تخیلی برای حیوان انتخاب میکنند.

اگر توجه کرده باشید این درس تاثیر خاصی را روی توجه بچه ها به نقاشی و رنگ شناسی آنها خواهد داشت البته این درس مراحل دیگر هم دارد. مانند نمایش عروسکی که در آن هم بحث رنگ حیوانات مطرح خواهد شد .

شیوه های اجرایی را خلاقانه طراحی کنید

همانطور که مطالعه کردید شیوه های اجرایی میتوانند خلاق باشند و در واقع این نوع نگرش شما به یک موضوع است که میتواند هم برای شما خلاقیت داشته باشد و هم برای کودک . حال دوباره به بحث خلاقیت رنگها برای کودکان بر میگردم وقتی شما یک ذهنیت فعال داشته باشید یک رنگ برای شما یک رنگ نخواهد بود بلکه منبعی از ایده های احساسات و خلاقیت خواهد بود . یک رنگ قرمز در نگاه همه در وهله اول نشان از زیبایی و گل را میدهد ولی اگر کسی برایش تداعی آتش داشته باشد باز هم ذهنیت او خواهد بود.

یک کلاغ به رنگ سیاهش معروف است و هویت کلاغ را شکل میدهد. حال اگر رنگ کلاغ را بردارید و بجای آن رنگ آبی را قرار دهید چه اتفاقی می افتد ؟ من همین کار را با بچه ها انجام میدادم یک کلاغ آبی میتواند حرف بزند آواز بخواند میتواند قرمه سبزی بخورد و.. چرا که دیگر یک کلاغ معمولی نیست بلکه یک کلاغه تخیلی و رویایی است و این کلاغ میتواند هر کاری بکند .

من پیشنهاد میکنم درباره رنگها – روانشناسی و ماهیت هر رنگ مطالعاتیی انجام دهید برای هر رنگ یک شخصیت واقعی و غیر واقعی تعریف کنید هر رنگ را با یکی از خصوصیات اخلاقی و رفتاری خود پیوند بزنید و در آخر اگر بتوانید یک داستان کوتاه درباره یکی از رنگها بنویسید این کار برای شما باعث میشود که بیشتر و بیشتر ارتباط شما با رنگها خلاقانه تر باشد . هر موضوع و هر کاری را با این رویکرد نگاه کنید تا بتوانید خلاقیت شما ریشه دار و عمیق باشد.