کانون پرورش پرچم دار خلاقیت کودکان  

شاید فکر کنید چون من خودم قبلا کارشناس هنر کانون پرورش فکری بودم این مقاله را نوشتم ولی باورکنید این مقاله بر مبنای ساختاری است که در کانون پرورش بنا نهاده شده و سالها این ساختار با قدرت هر چی بیشتر به کودکان آموزش های لازم را ارایه میدهد من در این مقاله کوتاه میخواهم یک تفکر خاص در کانون برایتان بیان کنم که در آموزش هنر به کودکان  از این نگرش و رویکرد استفاده میشود . البته شاید مربیانی پیدا شوند که در این زمینه ضعیف باشند ولی من اعتقاد و اعتماد دارم مربیان هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان عالی هستند و دلایل خودم را برای شما بیان میکنم .

تاریخچه کوتاهی از کانون

کانون پرورش فری کودکان و نوچوان در سال ۱۳۴۴ با ابتکار خانم  فرح دیبا و با مدیریت لیلی امیر ارجمند با توجه به خلا موجود در جامعه در زمینه نبود محصولات فرهنگی و هنری برای کودکان تاسیس شد. وقتی می گویم خلا یعنی جامعه ما در آن زمان هیچ نوع فعالیت خاصی به صورت تخصصی برای کودکان انجام نمی شود و تمرکز کانون روی کودکان و پرورش فرهنگی و هنری آنها بنا شد. و به مرور زمان واحدهای موسیقی – انیمیشن – تئاتر و.. به مجموعه کانون اضافه شد.

ساختار کانون بر مبنای احداث کتابخانه ها دایر شد .که کودکان ضمن مطالعه کتابهای خاص خودش به فعالیت های هنری و فرهنگی به صورت تئوری و عملی بپردازند .

سیاست آموزشی کانون چنان محکم بنا شده بود که بعد از انقلاب این مجموعه با ساختاری محکمتر و اصولی تر به کار خودش ادامه داد . مربیانی که در کانون مشغول به کار شدند و در بخش فرهنگی و هنری مستقیما با کودکان در ارتباط بودند کسانی بودند که بعد از گزینش و گذراندن دوره های خاص فرهنگی و هنری با روح کانون آشنا می شوند. تا بتوانند با اصول و ساختار درست به کودکان آموزش بدهند.

و به مرور معاونت های فرهنگی و هنری و تولید این ساختار را گسترش و تقویت کردند . مربیان کانون پرورش فکری  در حال حاضر با توجه به خط و مشی که از کارشناسان در تهران میگیرند به امر آموزش اقدام میکنند در واقع شیوه نامه هایی که آنها برای آموزش دارند مورد تایید کارشناسانی قرار گرفته است که این کارشناسان هنری سالها عمر خود را صرف آموزش به کودکان کرده اند . از این رو من اعتقاد دارم شما به عنوان ولی کودکان میتوانید به راحتی به مربیان هنری اعتماد کنید . البته در کنار این اعتماد میتوانید برای آشنایی بیشتر خودتان و تامل بیشتر با مربی از شیوه آموزش و از دیدگاه های مربی آشنایی بیشتری پیدا کنید .

یک رویکرد خاص و خلاقانه که کامل نشد

چندین سال پیش اصطلاحی در کانون پرورش فکری  رایج شد تحت عنوان فعالیت های کانونی  به این معنی که هر فعالیت فرهنگی هنری بایستی در پایه تفکر خلاقانه و دور از تجملات خاص انجام شود. وقتی می گفتند فعالیت های کانونی همه مربیان میدانستند که قرار است از حداقل امکانات بهترین امتیاز و بهره را به دست آورند . این یک تفکر خلاقانه و جالب بود چرا که مربی میدانست برای اینکه بتواند خلا نبودن امکانات را جبران کند بایستی خلاقیت داشته باشد و در واقع نبود امکانات خلاقیت او را شکوفا میکرد و همین نگرش به بچه ها منتقل میشود .

مثلا در یک نمایش مربی برای اینکه موضوع نظم را به کودکان آموزش دهد از تعدادی صندلی خود کتابخانه استفاده کرد . مربی بیان و نوع نمایش را طوری طراحی میکرد که صندلی در نگاه کودکان حکم عروسک و یا کاراکترهای نمایش را داشته باشند . در واقع مربی از طریق امکانات موجود به نبوغ خودش میرسید و خلاقیت در اجرای نمایش را به وجود می آورد .این تفکر در نمایش عروسکی کانون – در واحد انیمیشن سازی کانون و در تمام قسمت ها بود .

ولی گاهی من شاهد بودم که مربیان این اصطلاح را بد برداشت میکردند و فکر میکردند فعالیت کانونی یعنی فعالیت بدون امکانات و خلاقیت و به همین خاطر کار را سبک میشمردند در صورتی که نبود امکانات باید باعث خلاقیت برای مربیان شود .

کانون میتواند یک رویکرد آموزشی و جهانی داشته باشد 

این روند در این چند ساله بدون تغییر چشمگیری در همان حد باقی ماند و رشد نکرد و من انتظار داشتم این تفکر خلاق بعد از سالها به یک رویکرد آموزشی منتهی شود به رویکردی که نه تنها مربیان کانون از آن بهره ببرند بلکه زمینه ای برای بقیه مربیان مدارس و مراکز آموزشی دیگر هم بشود .ولی متاسفانه این تفکر خلاق رشد نکرد و به گونه ای فراموش شد .

چرا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با توجه به اقتداری قوی پرچم دار آموزشی نیست شاید سیاست کانون آموزش به مربیان هنری و فرهنگی نباشد و شاید تمرکز آنها بر روی کودکان باعث شده به این مهم توجه نکنند و شاید هم کسی یا واحدی بانی این امر برای اینکه به نتیجه برسد نباشد ولی در هر صورت کانون پرورش فکری کودکان چنان پتانسیلی دارد که میتواند پرچم دار آموزش و یک رویکرد آموزشی و جهانی شود رویکردی که مانند رویکرد جهانی رجیو امیلیا و یا رویکرد خلاقانه آموزش از طریق پروژه و یا رویکرد آموزشی هنر کودکان تخیل خلاقانه در تمام دنیا گسترش پیدا کند و مربیان و اولیا و کودکان بتواننداز آن بهره مند شوند.