۱۰ سوال مهم درباره خلاقیت کودکان
در دنیای کودکان کلمه خلاقیت در اوج محبوبیت قرار دارد ولی آنچه این محبوبیت را زیر سوال می برد برداشت اشتباه گروهی از مربیان و خانواده هاست که خلاقیت را به اشتباه تعریف و تفسیر میکنند اگر به این کلمه توجه کنید یعنی ” آموزش خلاقیت به کودکان ” متوجه خواهید شد که منظور فرایندی است که در آن مربی با یک رویکر قرار است خلاقیت را به کودکان آموزش دهد ولی همه ما شنیده ایم خلاقیت در وجود همه کودکان هست و آنچه در وجود کودکان هست را چرا باید به آنها آموزش داد؟
وقتی پیکاسو هنرمند نامدار سبک کوبیسم بیان میکند که همه کودکان خلاق هستند و مهم این است خلاقیت آنها حفظ شود ما به یک اصل در خلاقیت خواهیم رسید و آن هم این است خلاقیت به بچه ها آموزش داده نمیشود بلکه خلاقیت در وجود آنها شکوفا میشود …. اگر میخواهید واقعا به کودکان درست آموزش دهید باید واژه آموزش را برای خودمان جور دیگری تعریف کنیم باید بگوئیم آموزش یعنی هدایت یعنی مشاهدگری یعنی رهبری بچه ها به سمت شکوفایی دانش اندوزی مهارت آموزی و بعد خلاقیت …
خلاقیت از کجا شروع میشود ؟
خلاقیت زمانی شروع میشود که کودکان دانسته های زیادی را بیاموزند مهارت های بسیاری را به دست آورند و بعد بخواهند ذهنیت خود را برای نوآوری جدید به کار بیندازند …. خلاقیت از زمانی شروع میشود که اکثر مربیان فکر میکنند انتهای کار هنری است … همان انتهای هنری شروع خلاقیت است . خلاقیت زمانی شروع میشود که کودک دانسته ها و مقدمات اولیه را چه به صورت ذهنی و چه به صورت عملی فراگرفته باشند و بعد بتوانند از این موارد در جهت خلاقیت استفاده کنند
چه کارهایی برای بچه ها خلاقیت است ؟
خیلی از مربیان فکر میکنند خلاقیت یعنی کارهایی عجیب و غیر معمول که بچه ها از آن کپی برداری کنند. به همین خاطر اول خودشان یک کار عجیب و متفاوت انجام میدهند و بعد از بچه ها میخواهند آن را عینا کپی کنند. با توجه به اینکه این نوع کارها روی مهارت بچه ها تاثیر اندکی خواهد داشت ولی ارتباطی به خلاقیت آنها ندارد.
آنچه برای بچه ها خلاقیت است چیزی است که خود تجربه کرده باشند …خوب به این توضیح من توجه کنید .. به اعتقاد من هر کاری که بچه ها برای اولین بار تجربه میکنند چه نوشتنی باشد چه ترسیم یا حتی بازی میتواند برای بچه ها خلاقیت باشد چون برای اولین بار بچه ها آن را تجربه کرده اند .. یک مثال میزنم که کامل این موضوع را درک کنید ..
زمان قدیم برای نوشتن از جوهر و پر پرندگان استفاده میشود بعد که علم و سواد نوشتن رواج پیدا کرد دیگر پر نمیتوانست جوابگوی حجم زیاد نوستن باشد به همین خاطر عده ای از تجارب گذشتکان استفاده کردند و مداد یا خودکار را اختراع کردند در آن زمان مداد یا خودکار به نوعی خلاقیت زمان خودش بود .. ولی حال ما خودکار را خلاقیت نمیدانیم و..
این موضوع هم در دنیای کودکان به شدت رواج دارد . آنچه برای کودک برای اولین بار اتفاق می افتد و باعث شگفتی و ذوق او میشود همان خلاقیتی است که در وجود آنها شکوفت میشود و آنچه وظیفه مربی است هدایت برای کشف درون خود کودک که همان خلاقیت است .
آیا خلاقیت زمان خاصی دارد؟
مطمنا هر کاری در هر سطح و گروه سنی هم زمان دارد هم مقدمات و.. برای کودکان زمان خلاقیت از بدو تولد است آنچه یک کودک ۷ ساله ژاپنی انجام میدهد و باعث میشود ربات درست کند همان تربیت خلاقانه و آموزش خلاقانه ای است که از بدو تولید در او رشد و شکوفا شده ولی متاسفانه در فرهنگ ما یک کودک از بدو تولد تا ۶ سالگی بر او برچسب کودک است و نمیفهمد میزنند و وقتی به ۷ سالگی رسید از او توقع دارند خلاقیت داشته باشد.
آیا خلاقیت بخشی از یادگیری است ؟
مطمنا خلاقیت بخش مهم و جدایی ناپذیر از خلاقیت است اگر در یادگیری خلاقیت نباشد هیچ چیزی پیشرفت نخواهد کرد در یک بیان ساده تر وقتی یادگیری نتیجه میدهد که پیشرفت و خلاقیت صورت گیرد خلاقیت برطرف کننده نیاز آدمی است و نیاز زمانی برطرف میشود که آدمی با خلاقیت های خود و با دانش مبتنی بر گذشته و حال اقدام به نو آوری کند و این نو آوری رفع نیاز خواهد کرد … پس اگر یادگیری را فرایندی برای دانستن بدانید باید قبول کنید که دانستن به عمل منتهی میشود و عمل به خلاقیت و خلاقیت به رقع نیاز و ….
۱۰ سوال مهم درباره خلاقیت کودکان
آیا خلاقیت ملاک قضاوت کودکان است ؟
در هر صورت نباید کودکان قضاوت شوند چه در کارهای معمولی و چه در کارهایی که به تصور خودکودک کار خلاقانه است .. کودک گاهی در اثر کنجکاوی یک کار خاصی را انجام میدهد و شگفت زده میشود و بعد با هیجان آن را به مربی یا پدر و مادر نشان میدهد و اینجاست که جمله مهم بالا باید به یادمان بیاید که این کار اگر برای ما خلاقانه نیست شاید برای کودک خلاقانه باشد.. به همین خاطر نباید نقاشی و کار هنری او قضاوت شود باید بنگرید تایید کنید و بپرسید تا کودک بیشتر و بهتر هنیت خودش را بیان کند .
تفکر خلاق چگونه ایجاد میشود؟
تفکر خلاق مجموعهای از دادهها و اطلاعات است که باعث ایجاد یک فکر و ایده جدید میشود. در واقع خلاقیت، افکاری است که در ذهنتان میچرخد، بدون اینکه آنها را کنترل کنید. خلاقیت یعنی این افکار و ایدههای سردرگم را ترکیب کرده و شکل جدیدی از آنها بسازید. تمام اختراعات و کشفها، حاصل خلاقیت و در درجه بعدی نبوغ است.
برخی عواملی که در داشتن تــفکر خلاق موثر هستند شامل هوش، توانایی بدنی، استعداد و علاقههای متنوع میباشد که کاملا ژنتیکی و انتسابی است. اما چیزی که مهم است توانایی شما و محیط برای پذیرش و پرورش تواناییهای کودکتان است. نوع تــربیت کودک در شکلگیری تفکرات خلاقانه کودک نقش دارد.
پرورش خلاقیت به عهده چه کسانی است ؟
به اعتقاد من پرورش خلاقیت و یا بهتر بگویم شکوفایی و حفظ خلاقیت در کودکان اول به عهده خانواده هاست چون کودک بیشتر زمان خردسالی و کودکی خود را در خانواده سپری میکند و بعد این وظیفه به عهده مربی و خانواده خواهد بود ولی متاسفانه خیلی از خانواده ها توجهی به این مهم ندارند و فکر کنند بچه ها با ورود به پیش دبستاین یا دبستان موضوع پرورش خلاقیت آنها شروع میشود
چه کتابهایی برای درک بهتر خلاقیت و تفکر خلاق بخوانیم ؟
به اعتقاد من درباره خلاقیت و تفکر خلاق کتابهای زیادی نوشته و نگارش ده اند ولی از بین کتابهای خوب من دو کتاب بسیار مهم و تاثر گذار را به شما معرفی میکنم که مطمنا این دو کتاب برای شما به عنوان مربی میتواند یک منبع عالی و بسیار مهم باشد به شرطی که آنها را با دقت بخوانید و به کارببرید
کتای اول تفکر خلاق نوشته دیوید کاکس است و دوم کتاب تجسم خلاق و….
آیا برای سنجش خلاقیت آزمون یا تستی وجود دارد
باید بگویم برای خلاقیت سالهاست که آدمهای زیادی تلاش کردند که میزان خلاقیت افراد را در سنین مختلف بسنجند و برای همین آزمونهای مختلفی ابداع شد که یکی از مهم ترین این آزمون ها تست تورنس است که بارها و بارها توست کارشناسان و روانشناسان انجام و مورد تایید قرار گرفت .
این تست ابداع آقای آلیس تورنس ابداع شد او فردی است که بیش از ۵۰ سال در تحقیقات و آموزش های خلاقیت پیشگام بود و شخصی به یاد موندنی بود که از طریق متمرکز شدن بر زندگی خود بر توسعه توانایی های افراد در هر سنی ، به ایجاد جهان بهتر کمک کرده است . این فرد بزرگ بیش از ۱۸۰۰ نشریه و سخنرانی برای خلاقیت انجام داده است.
آیا راهی برای تقویت مستقیم خلاقیت وجود دارد
هیچ راهی برای تقویت مستقیم خلاقیت وجود ندارد! تنها میتوان از طریق فرایندهای مربوط به نحوه تصمیمگیری و عبور از مراحل حل یک مسئله، میزان خلاقیت یکنفر را مشخص کرد.در واقع خلاقیت یک توانایی است که بعد از مراحل مختلف به دست می آید و چیزی نیست که بتوان آن را دید یا اندازه گیری کیرد همانطور که در بالا هم گفتهشد خلاقیت داده های علم هنری مهارتی است که بعد از به دست آوردن و تصمیم برای ابداع و نوع آوری اتفاق می افتد و تنها زمانی میشود درباره آن نظر داد که آن موضوع خلاقانه انجام شده باشد
۱۰ سوال مهم درباره خلاقیت کودکان
آیا خلاقیت ابزار خاصی میخواهد ؟
شاید برایتان سوال پیش بیاید که خلاقیت و آموزش خلاقیت و تقویت خلاقیت کودکان ابزار میخواهد یا ابزار خاصی میخواهد ؟ من با توجه به اینکه اعتقاد دارم ابزار میتواند روی روند آموزشی و انگیزه آموزشی کودکان تاثیر بگیذارد ولی معتقدم خلاقیت ابزار گرا نیست یعنی از هر ابزاری حتی چیزهایی که به نوعی غیر قابل استفاده هستند میتوان در خلاقیت استفاده کرد .
من اعتقاد دارم خلاقیت برای کودکان اول حس و بعد درک و در نهایت انجام عمل است
در دنیای مدرن خلاقیت مرحله ای از کمال و شناخت کودک از جهان هستی است وقتی کودکی به این خلاقیت برسد که بتواند از برگ درختان رنگ سبز برای نقاشی خودش بدست آورد این نقطه آغازین خلاقیت است